Depresja jest określana jako zaburzenie nastroju. Różni się od smutku tym, że przekracza się punkt, od którego zaczyna się zobojętnienie na świat i niezdolność do działania.
Ponieważ każdy człowiek ma złożoną osobowość, a wszyscy doświadczamy zmian nastroju w ciągu tygodnia czy nawet podczas dnia, więc nie sposób określić , co to jest „normalny nastrój”. Każdy może określić własny „normalny nastrój”, opierając się na własnym doświadczeniu.
Wiemy jak się czujemy, kiedy sobie dobrze radzimy: śpimy, utrzymujemy kontakty z przyjaciółmi i rodziną , działamy, tworzymy, interesują nas codzienne sprawy. Depresji towarzyszy długotrwała niezdolność do działania lub nawet jeżeli jakoś sobie radzimy z codziennymi problemami – utrata zainteresowania życiem. Jeżeli trafia nam się jeden zły dzień czy nawet tydzień ( w ciągu którego zresztą prawdopodobnie odczujemy chwilę ulgi, gdy będziemy się śmiać lub czerpać z czegoś przyjemność), to nie znaczy, że mamy depresję. Objawem depresji jest niemożność normalnego funkcjonowania – od przebudzenia do zaśnięcia, dzień po dniu – przez co najmniej dwa tygodnie
Objawy depresji mogą być rozmaite u różnych ludzi, najczęściej występującymi są:
- Smutek lub „poczucie pustki”
- Zaburzenia snu (zwykle budzenie się w środku nocy)
- Utrata energii, poczucie zmęczenia, ospałość
- Zaburzenia apetytu ( zwykle brak apetytu)
- Trudności z jasnym myśleniem, skupieniem uwagi, podejmowaniem decyzji
- Utrata zainteresowania dla zajęć, które kiedyś sprawiały przyjemność, w tym także dla seksu
- Lęk lub ataki paniki
- Obsesyjne drążenie bolesnych doświadczeń i myśli
- Poczucie winy i bezradności
- Obniżone poczucie własnej wartości
- Brak nadziei
- Niepokój i drażliwość
- Myśli o śmierci lub samobójstwie
Dla osób cierpiących na depresję typowe jest, że kładą się spać o zwykłej porze tylko po to, żeby zbudzić się w nocy i stwierdzić, że nie mogą spać. Potem spędzają godziny na oglądaniu przypadkowych programów w telewizji lub na przewracaniu się z boku na bok i obsesyjnym przetrawianiu negatywnych doświadczeń i myśli. Brak snu z kolei upośledza zdolność funkcjonowania i powoduje drażliwość, zmęczenie i spadek aktywności. Sama bezsenność nie jest objawem depresji, ale może prowadzić do nasilenia innych symptomów i pogorszenia samopoczucia. Niekiedy ludzie cierpiący na depresję śpią więcej niż zwykle, dziesięć do dwunastu godzin każdej nocy.
Inną cechą depresji jest niezdolność skupienia uwagi czy klarownego myślenia. Osoby doświadczający depresji mogą czuć się rozbici i rozstrojeni, nie potrafią skoncentrować się na pracy. Stan ten najbardziej dolegliwy jest wtedy kiedy okoliczności wymagają od nas dyspozycji psychicznej ( np. w pracy czy w szkole). Może się zdarzyć, że zawalamy wówczas ważne terminy lub spotkania albo nie możemy skupić się na temacie rozmowy. Kiedy nie potrafimy jasno myśleć, ogarnia nas poczucie bezradności i beznadziei. Niezdolność do sprawnego myślenia i działania, może wywołać przygnębiającą refleksję, że trudno jest nam radzić sobie z najprostszymi sprawami.
Jedna z najbardziej wymownych oznak depresji jest utrata zainteresowania zajęciami, które kiedyś budziły żywe emocje i sprawiały przyjemność. Stan ten określa się mianem alhedonii. Alhedonia oznacza brak przyjemności. Wyraża się różnie u różnych osób. Możemy, nie mieć ochoty na spotkania towarzyskie, nie czerpać satysfakcji ze wspólnego spędzania czasu mimo, że kiedyś bardzo to lubiliśmy. Nie interesuje lub nie obchodzi co się dzieje wokół nas. Można nie odczuwać satysfakcji z dobrze wykonanej pracy.
Z niezdolnością do doznawania przyjemności wiąże się wiele innych objawów. Jedna z przyczyn, dla których depresji tak często towarzyszy utrata wagi jest fakt, że jedzenie czy gotowanie przestaje sprawiać przyjemność. Można też przestać odczuwać satysfakcję z wysprzątanego domu czy schludnej kuchni. Zmaganie się z bałaganem w celu przygotowania posiłku może być zbyt wielkim wysiłkiem, co dodatkowo odstręcza nas od jedzenia.
Oczywiście może być też odwrotna sytuacja, że tyjemy, co jest następstwem złego odżywiania. Gdy nie chce nam się przygotowywać właściwie skomponowanych posiłków, zaspakajamy głód kanapkami lub wysokokalorycznymi potrawami o małej wartości odżywczej. Powodem przyrostu wagi może być również spadek aktywności – utrata zainteresowania ćwiczeniami fizycznymi, sportem czy innymi formami aktywności jakie uprawialiśmy, kiedy czuliśmy się dobrze.
Gdy żyjemy w związku, sprawę pogarsza dodatkowo brak zainteresowania seksem. Spadek popędu seksualnego jest jednym z objawów depresji.
